ปากสะอาด ฟันขาว ด้วย ฉี่

หม้อหรืออ่างรองรับปัสสาวะ หน้าร้านฟอก-ย้อมผ้าในปอมเปอี ที่มาของภาพ

ปากสะอาด ฟันขาว ด้วย "ฉี่"
ผู้คนในจักรวรรดิโรมันใช้ปัสสาวะกันอย่างกว้างขวาง ไม่ว่าจะเป็นการฟอกสีหนังสัตว์ ซักเสื้อผ้า ล้างคอกหรือชำระตัวสัตว์ ปลูกต้นไม้(เป็นปุ๋ย) และที่แปลกที่สุดก็คือ ใช้ขัดฟันให้ขาว

"ฉี่" สำคัญถึงกับต้องมีการออกกฎหมายและภาษีว่าด้วยการซื้อขายปัสสาวะกันเลยทีเดียว

เมื่อชาวโรมันปัสสาวะลงในหม้อแล้วนำไปเทลงบ่อพัก จะมีคนมาคอย "เก็บ" รวบรวมเอาไปขายร้านค้าหรือธุรกิจที่ต้องใช้ฉี่เป็นส่วนประกอบซึ่งต้องเสียภาษีปัสสาวะ (Urine Tax) ดังนั้นบางร้าน เช่น โรงฟอกหนังจึงตั้งหม้อหรืออ่างไว้ที่ประตูทางเข้าร้าน เพื่อให้คนที่ผ่านไปผ่านมาปลดปล่อย "ทุกข์เบา" ให้กับทางร้านเอาไปใช้โดยไม่ต้องเสียภาษี...เหมือนการบริจาคฉี่ อะไรทำนองนั้น

ภาพวาดบนภาชนะดินเผา เป็นรูปทาสถือหม้อเก็บปัสสาวะของผู้เป็นนาย ซึ่งอาจนำไปขายให้ร้านฟอก-ย้อมผ้าต่อไป ที่มาของภาพ

ผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมือนใครอย่างหนึ่งของคนโรมันที่ได้มาจากปัสสาวะ ก็คือ น้ำยาบ้วนปาก ก็อย่างที่บอกไปว่าคนโรมันเชื่อว่าฉี่ช่วยให้ปากสะอาดและฟันขาว เพราะในปัสสาวะมีแอมโมเนีย (ammonia) ที่มีคุณสมบัติในการทำความสะอาดได้ดีโดยเฉพาะการขจัดคราบฟัน คัตตูลูส (Cuttulus) นักเขียนโรมันถึงกับยืนยันว่าฉี่ไม่ว่าจะของคนหรือของสัตว์ล้วนใช้ขัดฟันขาวได้ดีพอๆ กัน

ต่อให้มีคนยืนยันมากกว่านี้ ก็คงต้องขอตัวก่อนแล้วกัน

อ้วกแล้วกินต่อ

การจัดเลี้ยงอาหารแบบโรมัน จะเขียนการ “เอกเขนก” (recline) กินอย่างสบายใจ ที่มาของภาพ

อ้วกแล้วกินต่อ
เรามีหลักฐานจำนวนมากเกี่ยวกับการจัดงานเลี้ยงอาหารของชาวโรมันให้ศึกษาค้นคว้า ซึ่งล้วนแต่บรรยายถึงความหรูหราฟุ่มเฟือยและความร่ำรวยของผู้เป็นเจ้าภาพพร้อมกับอาหารล้นเหลือ คนที่มางานเลี้ยงก็กินได้สารพัดเท่าที่จะ "ยัด" เข้าไปในท้องได้ 

ซึ่งตามบันทึกของเซเนกา (Seneca) นักการเมืองและนักปรัชญาโรมัน ถ้ากินจนไม่เหลือที่ว่างในท้องแล้ว แขกผู้ทรงเกียรติเหล่านั้นก็จะ "อ้วก" ออกมาเพื่อจัดระเบียบกระเพาะให้กินต่อไปได้

แต่อย่าเพิ่งคิดว่าท่านเหล่านั้นจะลุกไปล้วงคอในห้องน้ำหรอกนะ เขาไม่เคยคิดจะลุกไปจากโต๊ะด้วยซ้ำ (อาจกลัวของอร่อยหมดก่อนหรือยังไงก็ไม่ทราบ) มีหลายครั้งที่ปล่อยลงพื้นหรือดีหน่อยก็หยิบชามใกล้ๆ มือมารองไว้ พอเรียบร้อยก็ตั้งหน้าตั้งตากินต่อเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น

คนชั้นสูงของโรมันไม่สนใจเลยแม้แต่น้อย เพราะพวกเขาคิดว่าตนไม่ใช่คนที่ต้องทำความสะอาดพื้น

เซนากาบันทึกไว้ว่า "เมื่อเราเอกเขนก (คนโรมันเหมือนกันชาวกรีก คือ นอนหรือเอนตัวลงเอาศอกข้างหนึ่งเท้าหมอนหรือพื้นกินอย่างสบายใจ ไม่นั่งห้อยขากินเหมือนเราในปัจจุบัน) [ทาส]คนหนึ่งจะคอยเช็ดน้ำลาย  ขณะที่ [ทาส] อีกคนจะอยู่ใต้โต๊ะคอยเก็บ[อ้วก]ที่คนเมาปล่อยออกมา"